Blog prawniczy

Na mocy ustawy z dnia 31 marca 2020 roku o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 r., poz. 568, dalej: tarcza antykryzysowa), przesunięto termin na dokonywanie zgłoszeń do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych (dalej: CRBR). Ostatecznie, spółki wpisane do Krajowego Rejestru Sądowego (dalej: KRS) przed dniem 13 października 2019 roku powinny ich dokonać do dnia 13 lipca 2020 roku. Brak zgłoszenia co CRBR we właściwym terminie może spowodować nałożenie na spółkę kary pieniężnej do wysokości 1 mln zł.

JAKI JEST TERMIN NA ZGŁOSZENIE DO CRBR?

Przepis art. 52 tarczy antykryzysowej zmienił art. 195 ustawy z dnia 1 marca 2018 roku o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (Dz. U. z 2019 r., poz. 1115, z późn.zm., dalej: Ustawa) w ten sposób, że przesunął termin na dokonywanie zgłoszeń do CRBR z 6 na 9 miesięcy od dnia wejścia w życie rozdziału 6 Ustawy, czyli od dnia 13 października 2019 roku. Termin ten upłynie w dniu 13 lipca 2020 roku. Dotyczy on spółek wpisanych do KRS przed dniem 13 października 2019 roku.

UWAGA: W przypadku spółek wpisanych do KRS pod dniu 13 października 2019 roku zgłoszenia do CRBR należy dokonać w terminie 7 dni od dnia wpisu do KRS.

KOGO DOTYCZY ZGŁOSZENIE DO CRBR?

Zgodnie z art. 58 Ustawy do zgłoszenia do CRBR zobowiązane są:

1. spółki jawne;
2. spółki komandytowe;
3. spółki komandytowo-akcyjne;
4. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością;
5. proste spółki akcyjne (które pojawią się w marcu 2021 roku);
6. spółki akcyjne, z wyjątkiem spółek publicznych.

UWAGA: Spółki postawione w stan likwidacji lub upadłości także są zobowiązane dokonać zgłoszenia, chyba że przed upływem terminu na dokonywanie zgłoszeń do CRBR zostaną wykreślone z KRS.

KIM JEST BENEFICJENT RZECZYWISTY?

W art. 2 ust. 2 pkt 1 Ustawy zawarto definicję beneficjenta rzeczywistego, zgodnie z którą beneficjentem rzeczywistym jest osoba lub osoby fizyczne, które dzięki posiadanym uprawnieniom umożliwiającym wywieranie decydującego wpływu na czynności lub działania podejmowane przez spółkę, sprawują bezpośrednio lub pośrednio nad nią kontrolę.

Zgodnie z przepisami, w stosunku do spółek zobowiązanych do zgłoszenia do CRBR, powyższa definicja obejmuje w szczególności osoby, które posiadają:

– jako udziałowcy albo akcjonariusze więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub akcji danej spółki;

– więcej niż 25% ogólnej liczby głosów w organie stanowiącym danej spółki, także jako zastawnicy albo użytkownicy, lub na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu;

– jako osoby sprawujące kontrolę nad osobą prawną lub osobami prawnymi, którym łącznie przysługuje prawo własności więcej niż 25 % ogólnej liczby udziałów lub akcji danej spółki, lub łącznie dysponują więcej niż 25% ogólnej liczby głosów w organie danej spółki, także jako zastawnicy albo użytkownicy, lub na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu;

– osobę fizyczną sprawującą kontrolę nad daną spółką poprzez posiadanie w stosunku do niej określonych uprawnień wynikających z ustawy o rachunkowości;

– osobę fizyczną zajmującą wyższe stanowisko kierownicze w przypadku udokumentowanego braku możliwości ustalenia lub wątpliwości co do tożsamości osób fizycznych określonych w powyższych przypadkach oraz w przypadku niestwierdzenia podejrzeń prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu.

UWAGA: Jak wynika z powyższego, definicja beneficjenta rzeczywistego jest bardzo szeroka, a część użytych w niej pojęć ma charakter nieostry. W praktyce ustalenie beneficjentów rzeczywistych danej spółki może więc wymagać szeroko zakrojonej analizy wielu dokumentów, a także struktury grupy, do której spółka należy.

JAKIE INFORMACJE PODLEGAJĄ ZGŁOSZENIU DO CRBR?

Art. 59 Ustawy wymienia dwie kategorie danych, które muszą zostać zgłoszone do CRBR:

1. dane dotyczące spółki, w tym: nazwę, formę organizacyjną, siedzibę, numer w KRS, NIP;
2. dane dotyczące beneficjenta rzeczywistego i członka organ lub wspólnika uprawnionego do reprezentowania spółki: imię i nazwisko, obywatelstwo, państwo zamieszkania, numer PESEL albo datę urodzenia, informację o wielkości i charakterze udziału lub uprawnieniach przysługujących beneficjentowi rzeczywistemu.

UWAGA: Jak wynika z powyższego, nawet jeżeli dana osoba nie jest beneficjentem rzeczywistym spółki w rozumieniu powyższej definicji, ale jest członkiem organu lub wspólnikiem uprawnionym do jej reprezentowania, to podlega zgłoszeniu do CRBR.

JAK DOKONAĆ ZGŁOSZENIA DO CRBR?

Zgłoszenia do CRBR może dokonać wyłącznie osoba uprawniona do reprezentacji spółki. W przypadku reprezentacji łącznej, każda z osób uprawnionych musi podpisać wygenerowane zgłoszenie. Zgłoszenie musi być opatrzone kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub podpisem potwierdzonym przez ePUAP.

Zgłoszenia do CRBR składane są wyłącznie drogą elektroniczną za pośrednictwem platformy dostępnej pod adresem: https://www.podatki.gov.pl/crbr/. Zgłoszenia są nieodpłatne.

UWAGA: W przypadku zmiany informacji, które podlegają zgłoszeniu, aktualizacji w CRBR należy dokonać w terminie 7 dni roboczych od dnia zmiany. Przy ustalaniu dnia zaistnienia zmiany podlegającej wpisowi do KRS należy zwrócić uwagę, czy wpis do KRS w tym zakresie ma charakter konstytutywny czy deklaratoryjny.

PODSUMOWANIE

Wiele spółek nie posiada oczywistej struktury własnościowej czy organizacyjnej, zwłaszcza, jeśli zaangażowane są w nią podmioty zagraniczne. Właściwa interpretacja przepisów i odpowiednia analiza dokumentów, zwłaszcza zagranicznych, w celu określenie na ich podstawie beneficjentów rzeczywistych danej spółki, bywają więc dość skomplikowane.  Ustaleń w tym zakresie spółka musi dokonać samodzielnie, co oznacza również ponoszenie konsekwencji ewentualnych błędów na tym polu, zwłaszcza w kontekście składania oświadczeń zawartych w zgłoszeniu do CRBR pod rygorem odpowiedzialności karnej. Aby zminimalizować ryzyko przy zgłoszeniu do CRBR warto poważnie rozważyć skorzystanie z profesjonalnej pomocy prawnej.