Blog prawniczy

W pierwszej części artykułu omówiona została sytuacja pracowników w związku z koronawirusem, czyli wirusem SARS-CoV-2, zwanym także COVID-19, ogólnie w kontekście wykonywania pracy, prawa do wynagrodzenia i świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Poruszono w nim przede wszystkim zagadnienie tzw. pracy zdalnej oraz zasiłku chorobowego i opiekuńczego, w tym dodatkowego zasiłku przewidzianego przez specjalną ustawę ¹ obowiązującą od dnia 8 marca 2020 roku. Szczególna sytuacja ma jednak miejsce, gdy w związku z koronawirusem pracownik zostanie poddany kwarantannie. W tym zakresie znajdują zastosowanie przepisy dotyczące chorób zakaźnych², przepisy o wprowadzeniu stanu zagrożenia epidemicznego ³, przepisy o świadczeniach z ubezpieczenia chorobowego ⁴ i przepisy KP ⁵.

OBOWIĄZEK KWARANTANNY

Zgodnie z przepisami, państwowy inspektor sanitarny w drodze decyzji może nałożyć na osobę zakażoną lub chorą na chorobę zakaźną albo osobę podejrzaną o zakażenie lub chorobę zakaźną, lub osobę, która miała styczność ze źródłem biologicznego czynnika chorobotwórczego, m.in. obowiązek poddania się badaniom sanitarno-epidemiologicznym, nadzorowi epidemiologicznemu, kwarantannie, izolacji lub hospitalizacji, a w stosunku do osób zakażonych, chorych na chorobę zakaźną lub nosicieli – także obowiązek zaniechania wykonywania prac, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia lub choroby zakaźnej na inne osoby ⁶. Decyzji tej nadaje się rygor natychmiastowej wykonalności ⁷.

Ponadto, w celu zapobiegania szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych, osoby chore na chorobę zakaźną albo osoby podejrzane o zachorowanie na chorobę zakaźną mogą podlegać obowiązkowej hospitalizacji⁸ , a osoby zdrowe, które pozostawały w styczności z osobami chorymi na choroby zakaźne podlegają obowiązkowej kwarantannie lub nadzorowi epidemiologicznemu, jeżeli tak postanowią organy inspekcji sanitarnej⁹ . W przepisach wykonawczych wprost przewidziano, że osoby chore i podejrzane o zachorowanie na zakażenie koronawirusem podlegają obowiązkowej hospitalizacji¹⁰ , a ponadto, że choroba wywołana koronawirusem należy do chorób powodujących powstanie obowiązku kwarantanny lub nadzoru epidemiologicznego przez okres 14 dni, licząc od ostatniego dnia styczności z osobami chorymi na tę chorobę¹¹.

W czasie stanu zagrożenia epidemicznego, który obowiązuje od dnia 15 marca 2020 roku do odwołania ¹², z powyższym równoważny jest obowiązek odbycia kwarantanny trwającej 14 dni przez osobę przekraczającą granicę państwa w celu udania się do swojego miejsca zamieszkania lub pobytu na terytorium Polski. W tym wypadku decyzji organu inspekcji sanitarnej nie wydaje się.¹³

Wyjątkowo, w przypadku podejrzenia lub rozpoznania zachorowania na chorobę szczególnie niebezpieczną i wysoce zakaźną lekarz przyjmujący do szpitala, miejsca izolacji lub odbywania kwarantanny, kierując się własną oceną stopnia zagrożenia dla zdrowia publicznego, poddaje osobę podejrzaną o zachorowanie, chorą na chorobę szczególnie niebezpieczną i wysoce zakaźną lub osobę narażoną na zakażenie hospitalizacji, izolacji lub kwarantannie oraz badaniom, również w przypadku gdy brak jest decyzji państwowego inspektora sanitarnego, a osoba podejrzana o zachorowanie, chora lub narażona na zakażenie nie wyraża zgody na hospitalizację, izolację, kwarantannę lub wykonanie badania ¹⁴. O przyjęciu powyższej osoby lekarz przyjmujący jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić państwowego powiatowego inspektora sanitarnego właściwego dla szpitala, miejsca izolacji lub odbywania kwarantanny ¹⁵, a także powiadomić osobę przyjętą i jej osoby najbliższe o przesłankach uzasadniających podjęte działania oraz dokonać odpowiedniego wpisu w dokumentacji medycznej ¹⁶.

KWARANTANNA A PRACA I WYNAGRODZENIE

Jeżeli w wyniku decyzji inspektora sanitarnego lub lekarza przyjmującego obowiązek hospitalizacji, nadzoru epidemiologicznego, kwarantanny lub izolacji zostanie nałożony na pracownika, to zajdzie przypadek niemożności wykonywania pracy w wyniku decyzji wydanej przez właściwy organ albo uprawniony podmiot na podstawie przepisów o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, który traktowany jest na równi z niezdolnością do pracy z powodu choroby ¹⁷. Zgodnie z ogólną regulacją za czas niezdolności pracownika do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną, trwającej łącznie do 33 dni w ciągu roku kalendarzowego, a w przypadku pracownika, który ukończył 50 rok życia, trwającej łącznie do 14 dni w ciągu roku kalendarzowego, pracownik zachowuje prawo do 80% wynagrodzenia, chyba że obowiązujące u danego pracodawcy przepisy prawa pracy przewidują wyższe wynagrodzenie z tego tytułu ¹⁸.

Powyższe powinno dotyczyć również obowiązkowej kwarantanny po przekroczeniu polskiej granicy państwowej, ponieważ w przepisach uznano ją za równoważną z obowiązkową kwarantanną, o której postanowiły organy inspekcji sanitarnej. W praktyce w takim przypadku może się jednak pojawić problem z udokumentowaniem odbywania kwarantanny. Decyzja organu inspekcji sanitarnej nie jest wówczas wydawana, a osoba podlegająca powyższej kwarantannie nie jest na nią kierowana przez lekarza przyjmującego, lecz podlega jej automatycznie, na podstawie samego przepisu.

Należy pamiętać, że zgodnie z ogólną regulacją ubezpieczony wykonujący w okresie orzeczonej niezdolności do pracy pracę zarobkową lub wykorzystujący zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres tego zwolnienia ¹⁹. Co do zasady, w okresie niezdolności do pracy, również w związku z koronawirusem, pracownik nie może więc wykonywać pracy.

Jednakże, jeżeli na pracownika nie został oficjalnie nałożony obowiązek hospitalizacji, nadzoru epidemiologicznego, kwarantanny lub izolacji i w związku z tym nie została wydana decyzja przez inspektora sanitarnego lub lekarza przyjmującego ani nie powstał obowiązek kwarantanny po przekroczeniu polskiej granicy, która jest równoważna z obowiązkową kwarantanną, o której postanowiły organy inspekcji sanitarnej, to zasadniczo brak jest podstaw, aby pracownik powstrzymywał się od wykonywania pracy. W takiej sytuacji, jeśli pracownik nie wykonuje pracy, to nie przysługuje mu prawo do wynagrodzenia. Odrębną kwestią jest możliwość polecenia pracownikowi przez pracodawcę tzw. pracy zdalnej.

Szczególna regulacja dotyczy ubezpieczonego będącego pracownikiem odsuniętym od pracy w wyniku decyzji wydanej przez właściwy organ albo uprawniony podmiot na podstawie przepisów o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, czyli m.in. w wyniku decyzji państwowego inspektora sanitarnego lub lekarza przyjmującego nakładającej obowiązek hospitalizacji, nadzoru epidemiologicznego, kwarantanny lub izolacji, ale wyłącznie z powodu podejrzenia o nosicielstwo zarazków choroby zakaźnej. Takiej osobie nie przysługuje zasiłek chorobowy, jeżeli nie podjęła ona proponowanej przez pracodawcę innej pracy niezabronionej takiej osobie, odpowiadającej jej kwalifikacjom zawodowym lub którą może wykonywać po uprzednim przeszkoleniu ²⁰. Zatem w przypadku podejrzenia o nosicielstwo zarazków choroby zakaźnej pracownik może, a nawet powinien, wykonywać pracę, którą zaproponuje mu pracodawca, o ile spełnia ona określone warunki.

Należy mieć na uwadze, że niniejszy artykuł dotyczy sytuacji nadzwyczajnej, co do której na bieżąco podejmowane są nowe kroki prawne. W przypadku zmiany brzmienia lub interpretacji przepisów wnioski zawarte w niniejszym artykule mogą więc ulec zmianie.

Koronawirus wpływa na sytuację prawną i prowadzenie działalności gospodarczej w wielu wymiarach. Jeśli działasz w branży budowlanej, zajrzyj do naszych artykułów na ten temat na www.mbwbudowlane.pl.

---

¹ ustawa z dnia 2 marca 2020 roku o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020 r., poz.374 z późn.zm.) („Specustawa”);

² ustawa z dnia 5 grudnia 2008 roku o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz.U. z 2019 r., poz.1239 z późn.zm.) („Ustawa Zakaźna”);

³ rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 13 marca 2020 roku w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego (Dz.U. z 2020 r., poz. 433, z późn.zm.)”Rozporządzenie Epidemiczne”)

⁴ ustawa z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2019 r., poz.645 z późn.zm.) („Ustawa Zasiłkowa”);

⁵ ustawa z dnia 26 czerwca 1974 roku – Kodeks pracy (Dz.U. z 2019 r., poz.1040 z późn.zm.) („KP”);

⁶ art.33 ust.1 w zw. z art.5 ust.1 pkt 1 lit. e, f, h, i oraz art.5 ust.1 pkt 2 Ustawy Zakaźnej;

⁷ art.33 ust.3 Ustawy Zakaźnej;

⁸ art.34 ust.1 Ustawy Zakaźnej;

⁹ art.34 ust.2 Ustawy Zakaźnej;

¹⁰ §2 pkt 2 lit. o tiret drugie Rozporządzenia 1;

¹¹ §1 ust.1 pkt 4 oraz ust.2 pkt 4 Rozporządzenia 2;

¹² §1 Rozporządzenia Epidemicznego;

¹³ §2 ust.4 w zw. z §2 ust.2 pkt 2 Rozporządzenia Epidemicznego;

¹⁴ art.35 ust.1 Ustawy Zakaźnej;

¹⁵ art.35 ust.2 Ustawy Zakaźnej;

¹⁶ art.35 ust.4 Ustawy Zakaźnej;

¹⁷ art.6 ust.2 pkt 1 Ustawy Zasiłkowej;

¹⁸ art.92 §1 pkt 1 KP;

¹⁹ art.17 ust.1 Ustawy Zasiłkowej;

²⁰ art.14 Ustawy Zasiłkowej.